TL;DR
Poprzez whitepaper projekty kryptowalutowe mogą wyjaśniać odbiorcom swoje produkty i cele. Projekty mają wolny wybór, jakie informacje chcą udostępniać, ale whitepaper zazwyczaj zawierają ogólny zarys celów projektu, tokenomii, produktów, funkcji oraz informacji o zespole. W związku z tym whitepaper może być dobrym punktem wyjścia do analizy projektu.
Wprowadzenie
Whitepaper to podsumowanie ważnych informacji na temat projektu blockchainowego lub kryptowalutowego w jednym dokumencie. To popularna metoda wyjaśniania, jak działa dany projekt i jakie problemy ma rozwiązać.
Czym jest whitepaper?
Ogólnie rzecz biorąc, whitepaper to raport lub przewodnik, który zawiera informacje dla czytelników dotyczące określonego tematu lub problemu. Np. programiści mogą tworzyć whitepaper dotyczące swojego oprogramowania, aby informować użytkowników o tym, co i dlaczego tworzą.
W świecie blockchain whitepaper to dokument, dzięki któremu można łatwo nakreślić podstawowe właściwości i parametry techniczne konkretnej kryptowaluty lub projektu blockchainowego. Wprawdzie tematem przewodnim wielu whitepaper są monety lub tokeny, ale mogą one również dotyczyć różnego rodzaju projektów, np. platformy zdecentralizowanych finansów (DeFi) lub gry typu „play-to-earn”.
Whitepaper może zawierać ogólny zarys najważniejszych danych w formie statystyk i schematów. Whitepaper może również stanowić wyjaśnienie struktury zarządzania projektem, kto nad nim pracuje oraz bieżących i przyszłych planów związanych z rozwojem (tj. planem działania).
Nie ma jednak oficjalnego przepisu na whitepaper. Każdy projekt tworzy whitepaper, który najlepiej pasuje do jego warunków. W sytuacji optymalnej whitepaper powinien być neutralny oraz zawierać dużo informacji, aby jasno zaprezentować projekt oraz jego cele. Użytkownicy powinni zawsze uważać na whitepaper, który jest elokwentnie napisany oraz na projekty, które zawierają zbyt wiele obietnic, a za mało informacji.
Whitepaper w świecie kryptowalut jest powszechnie traktowany jak biznesplan projektów krypto. Jest tak dlatego, że dają inwestorom kompleksowy przegląd projektów. Ale w przeciwieństwie do biznesplanów whitepaper zwykle publikuje się przed uruchomieniem kryptowaluty. Zatem whitepaper jest często punktem wyjścia, w którym projekt krypto określa kierunek oraz intencje swojej koncepcji.
Jakie informacje można znaleźć w whitepaper?
Założyciele tworzą whitepaper, aby zapewnić zrozumienie celu swojego projektu. Np. według whitepaper Bitcoina: „Wersja peer-to-peer elektronicznej gotówki umożliwiłaby wysyłanie płatności online bezpośrednio od jednego podmiotu do drugiego bez pośrednictwa instytucji finansowej”. Natomiast w whitepaper Ethereum cel projektu jest opisany następująco: „Intencją Ethereum jest stworzenie alternatywnego protokołu do budowania zdecentralizowanych aplikacji”.
Whitepaper często daje wyobrażenie o faktycznym zastosowaniu praktycznym projektu krypto. Mogą np. zawierać opis, w jaki sposób rozwiązuje on konkretny problem lub jak może poprawić pewne aspekty naszego życia.
Niemniej jednak ważne jest, aby ostrożnie podchodzić do obietnic. Stworzenie whitepaperu to nic trudnego. Dla przykładu boom na Initial Coin Offering (ICO) w 2017 doprowadził do powstania tysięcy tokenów z „nowatorskimi” pomysłami, ale większość projektów nie doczekało się realizacji. Zasadniczo należy pamiętać, że samo przypisanie kryptowalucie zastosowania praktycznego nie oznacza, że zostanie ona przyjęta i będzie wykorzystywana.
Zatem oprócz celów i obietnic whitepaper może również zawierać prezentację rzeczywistego działania kryptowaluty. Może np. zawierać wyjaśnienie, jaki rodzaj mechanizmu konsensusu jest wdrożony, aby umożliwić uczestnikom sieci rozproszoną koordynację.
Whitepaper może również dawać dogłębne spojrzenie na składniki tokenomii, np. spalanie tokenów, alokacje tokenów oraz mechanizmy motywacyjne. Wreszcie whitepaper może zawierać plan działania, który daje użytkownikom informacje o harmonogramie projektu, aby wiedzieli, kiedy spodziewać się emisji produktów.
Whitepaper jest często z założenia prosty, aby każdy mógł go przeczytać i przyswoić przynajmniej podstawowe informacje o kryptowalucie lub projekcie blockchain. Jednak dobry whitepaper zawiera również wyjaśnienia techniczne potwierdzające kompetencje projektu.
Dlaczego whitepaper jest ważny?
Whitepaper jest ważny dla ekosystemu krypto. Mimo że nie ma standardu tworzenia whitepaper, stały się one podstawą do analizy projektów krypto.
Ogólnie zaleca się, aby analizę kryptowalut rozpoczynać od przeczytania whitepaperu projektu. Użytkownicy mogą za pośrednictwem whitepaper rozpoznawać potencjalne sygnały ostrzegawcze lub obiecujące projekty. Ponadto mają dzięki nim możliwość kontroli, czy projekt trzyma się pierwotnych planów i celów.
Whitepaper może zapewniać przejrzystość i równość poprzez upublicznienie kluczowych informacji o projekcie. Mogą być przydatne dla różnych podmiotów. Np. inwestorom dają możliwość podejmowania lepszych decyzji inwestycyjnych, a deweloperom umożliwiają podejmowanie decyzji o ewentualnym udziale w protokole. I analogicznie – osoba zainteresowana ideą może po przeczytaniu whitepaper z większą pewnością podjąć decyzję, czy chce przystąpić do danej społeczności.
Przykładowy whitepaper
Whitepaper Bitcoina
Whitepaper bitcoina został opublikowany w 2008 przez anonimową osobę lub grupę znaną jako Satoshi Nakamoto. Tytuł whitepaper Bitcoina to „Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”.
Zawiera on opis potencjalnego sposobu wykorzystywania Bitcoina jako bardziej wydajnej formy pieniądza poza tradycyjnym modelem bankowym. Zawiera wyjaśnienia techniczne, w jaki sposób sieć Bitcoin umożliwia użytkownikom wysyłanie cyfrowej waluty w sieci peer-to-peer bez pośredników. Whitepaper zawiera również wyjaśnienie, w jaki sposób sieć Bitcoin jest zabezpieczona przed cenzurą i atakami polegającymi na podwójnym wydatkowaniu.
Whitepaper Ethereum
Młody programista Vitalik Buterin opublikował whitepaper Ethereum w roku 2014. Ale jeszcze zanim to zrobił, w 2013 zaproponował koncepcję whitepaper we wpisie na blogu pt. „Ethereum: The Ultimate Smart Contract and Decentralized Application Platform”. We wpisie przedstawiona była idea blockchaina zgodnego z zasadą kompletności Turinga, będącego zdecentralizowanym komputerem, na którym można uruchomić dowolną aplikację, jeżeli ma się wystarczająco dużo czasu i zasobów.
Whitepaper Ethereum stanowi wyjaśnienie, czym jego zastosowanie różni się od zastosowania Bitcoina. O ile Bitcoin ma określoną funkcję, która polega na tym, że umożliwia cyfrowe płatności typu peer-to-peer, o tyle w whitepaper Ethereum przedstawiona jest platforma, która umożliwia programistom tworzenie i wdrażanie wszelkiego rodzaju zdecentralizowanych aplikacji (aplikacji DApp). Aplikacją taką może być np. inna kryptowaluta lub zdecentralizowana platforma pożyczkowa. Whitepaper zawiera również wyjaśnienie rozwiązań technologicznych, które umożliwiają działanie łańcucha Ethereum – np. smart kontraktów i Ethereum Virtual Machine.
Przemyślenia końcowe
W sytuacji optymalnej whitepaper powinien zapewniać niezbędne informacje, dzięki którym można zrozumieć, co i w jaki sposób dany projekt kryptowalutowy planuje zrobić. Jednak whitepaper nie podlega uregulowaniom i może go napisać praktycznie każdy. Dlatego jeżeli interesujesz się jakimś projektem, pamiętaj, aby dokładnie przeanalizować jego whitepaper, biorąc pod uwagę potencjalne sygnały ostrzegawcze i zagrożenia.
Dalsza lektura
Ostrzeżenie o Ryzyku: Ceny aktywów cyfrowych podlegają wysokiemu ryzyku rynkowemu i zmienności cenowej. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możesz nie odzyskać zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty. Wyniki osiągnięte w przeszłości nie są wiarygodnym prognostykiem wyników na przyszłość. Inwestuj tylko w produkty, które znasz, i tylko jeżeli rozumiesz ryzyko. Przed dokonaniem jakiejkolwiek inwestycji należy dokładnie rozważyć swoje doświadczenie inwestycyjne, sytuację finansową, cele inwestycyjne i tolerancję na ryzyko oraz skonsultować się z niezależnym doradcą finansowym. Niniejszego materiału nie należy interpretować jako porady finansowej. Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z naszymi Warunkami Użytkowania i Ostrzeżeniem o Ryzyku.