Przekaz pieniężny najkrócej można zdefiniować jako transfer pieniędzy do odległej lokalizacji, zwykle między osobami mieszkającymi w różnych krajach. W większości przypadków przekazy pieniężne wykonują pracownicy-imigranci wysyłający pieniądze do swojego kraju (np. do rodziny).
Niektóre z gospodarek w rozwijających się krajach są silnie uzależnione od gotówki pochodzącej z zagranicy, co sprawia, że przekazy pieniężne stanowią istotny element gospodarek tych krajów. Za taki stan rzeczy w głównej mierze odpowiadają pracownicy-emigranci, migrujący do innych państw w celach zarobkowych. Transfery pieniężne są obecnie jednym z głównych źródeł dochodów wielu krajów. Dla przykładu Haiti w 2017 roku otrzymało przekazy pieniężne z innych państw o wartości 29% PKB tego kraju. Co ciekawe, odsetek ten wzrósł do 30,7% w 2018 r.
Problem
Bank Światowy szacuje, że średnie koszty wysłania przekazu pieniężnego o wartości $200 wynoszą około 7% (średnia globalna; dane za 1 kwartał 2019). Biorąc pod uwagę, że przekazy pieniężne na całym świecie osiągnęły wartość 689 mld USD w 2018 r., 7% prowizji oznacza wygenerowanie około 48 mld USD kosztów, które ponieśli wysyłający lub odbierający przekaz.
Poza wysokimi opłatami, większość rozwiązań w zakresie przekazów pieniężnych opiera się na usługach zewnętrznych i włączaniu w proces wielu instytucji finansowych. Potrzeba angażowania wielu pośredników sprawia, że obecny system jest wysoce nieefektywny. Nie tylko dlatego, że usługi są drogie, ale także dlatego, że transfer środków z jednego miejsca do drugiego potrafi zająć kilka dni, a nawet tygodni.
W tym kontekście technologia blockchain może zapewnić realne i bardziej wydajne alternatywy w branży przekazów pieniężnych. W tym artykule przedstawię niektóre możliwości i istniejące rozwiązania, a także kilka przykładów firm zajmujących się dostarczaniem takich rozwiązań.
Czy blockchain rozwiązuje problemy branży przekazów pieniężnych?
Głównym celem firm wykorzystujących blockchain do przekazów pieniężnych jest uproszczenie całego procesu oraz usunięcie z procesu niepotrzebnych pośredników. Koniec końców, każdej z firm chodzi o to, aby zapewnić użytkownikom końcowym bezproblemowe i niemal natychmiastowe rozwiązania płatnicze. W przeciwieństwie do tradycyjnych rozwiązań, sieci blockchain nie są spowalniane przez procesy manualnego zatwierdzania transakcji, który zwykle polega na przejściu danych nt. konkretnego transferu przez ręce nawet kilku osób.
Technologia blockchain pozwala na przeprowadzanie transakcji finansowych na całym świecie w oparciu o rozproszoną sieć komputerów. Przez rozproszoną sieć rozumie się kilka, kilkanaście, a nawet kilkaset komputerów, które fizycznie znajdują się w różnych lokalizacjach naszego globu, a które aktywnie biorą udział w procesie weryfikacji i walidacji transakcji. Co najciekawsze udział tych komputerów w wymienionych wcześniej procesach odbywa się w zdecentralizowany i całkowicie bezpieczny. W porównaniu z tradycyjnymi systemami bankowymi, technologia blockchain może zapewnić szybsze i bardziej niezawodne rozwiązania płatnicze przy znacznie niższych kosztach.
Innymi słowy, technologia blockchain może rozwiązać niektóre z głównych problemów branży przekazów pieniężnych, takich jak wysokie opłaty i długi czas transakcji. Przy okazji implementacja blockchain jest również w stanie drastycznie zmniejszyć koszty operacyjne biorąc pod uwagę zmniejszenie liczby pośredników wymaganych do przeprowadzenia transferu środków.
Istniejące przykłady zastosowania technologii blockchain w branży przekazów pieniężnych
Aplikacje mobilne
Coins.ph jest bardzo dobrym przykładem mobilnego portfela, który łączy w sobie wiele funkcji. Użytkownicy Coins.ph mogą dokonywać międzynarodowych przekazów pieniężnych, płacić rachunki, kupować kredyty do gier lub po prostu handlować bitcoinami i innymi kryptowalutami z poziomu swojego telefonu. Ponadto niektóre z oferowanych przez ten portfel usług finansowych nie wymaga posiadania konta bankowego.
Platformy cyfrowe
Na świecie istnieje kilkanaście firm, które zajmują się dostarczaniem infrastruktury blockchain, która współdziała z tradycyjnymi systemami finansowymi. Przykładem takiej firmy jest założona w 2013 r. BitPesa, która stoi za platformą internetową wdrażającą technologię blockchain w Afryce. BitPesa dostarcza rozwiązania płatnicze oraz kantor wymiany walut, które charakteryzują się większą szybkością (w porównaniu z ich tradycyjnymi odpowiednikami) oraz niższym kosztem dla użytkowników końcowych.
Protokół Stellar jest kolejnym godnym przytoczenia przykładem platformy blockchain służącej branży przekazów pieniężnych. Stellar powstał w 2014 roku w celu promowaniu dostępu do środków finansowych, łączeniu ludzi i instytucji finansowych na całym świecie.
Sieć blockchain Stellar korzysta z rozproszonej księgi i przy okazji ma własną walutę, o nazwie Stellar Lumens (XLM). Natywny token stworzony przez autorów sieci może być używany jako waluta pomostowa, ułatwiając globalne transakcje między aktywami fiat i kryptowalutami. Podobnie jak BitPesa, użytkownicy i instytucje finansowe mogą korzystać z platformy Stellar do wysyłania i odbierania pieniędzy przy obniżonych kosztach transakcji.
Bankomaty
Podobnie jak aplikacje mobilne i platformy internetowe, bankomaty są kolejnym elementem na który sieć blockchain może wywrzeć pozytywny wpływ - szczególnie na obszarach słabo rozwiniętych gospodarczo, w których nadal brakuje dobrego połączenia internetowego lub jakiegokolwiek systemu bankowego.
Firmy takie jak Bit2Me i MoneyFi trudzą się opracowaniem nowych systemów przekazów pieniężnych, które łączą technologię blockchain z oprogramowaniem zainstalowanym w bankomatach. Zarówno Bit2Me jak i MoneyFi posiadają już w swojej ofercie specjalne produkty umożliwiające korzystanie z bankomatów na całym świecie - tzw. karty przedpłacone.
Połączone najlepszych cech technologii blockchain i użyteczności bankomatów może znacząco zmniejszyć zapotrzebowanie na pośredników w branży przekazów pieniężnych. Dzięki zastosowaniu blockchain możliwe jest zlikwidowanie konieczności posiadania kont bankowych przez użytkowników końcowych oraz zmniejszenia kosztów operacyjnych firm dostarczających i zajmujących się obsługą bankomatów.
Obecnie niepokonane ograniczenia i wyzwania
O ile po przeczytaniu tego artykułu dla każdego raczej jasnym staje się, iż technologia blockchain może przynieść wiele korzyści branży przekazów pieniężnych, to mimo wszystko przed masową adopcją rozwiązań bazujących lub wykorzystujących łańcuch bloków istnieje jeszcze długa droga. Poniżej przedstawiam niektóre z potencjalnych barier i głównych ograniczeń zastosowania technologii blockchain w tej branży wraz z potencjalnymi rozwiązaniami tych problemów.
- Konwersja środków w postaci kryptowalut na waluty fiat. Światowa gospodarka nadal w głównej mierze opiera się na tzw. walutach fiat, a konwersja kryptowalut do środków pieniężnych w postaci walut fiducjarnych nie zawsze okazuje się łatwym zadaniem. W wielu przypadkach wymagane jest chociażby konto bankowe. Transakcje peer to peer (P2P) mogą wyeliminować potrzebę istnienia banków, ale użytkownicy prawdopodobnie musieli by całkowicie przejść z gotówki na kryptowaluty, aby stało się to możliwe.
Zależność od urządzeń mobilnych i dostępu do Internetu. Miliony ludzi żyjących w słabo rozwiniętych krajach wciąż nie posiada dostępu do Internetu, a wielu nie ma nawet smartfonu. Jednak jak wspomniałem już wcześniej, bankomaty kompatybilne z siecią lub sieciami blockchain mogą częściowo rozwiązać ten problem.
Regulacje. Jakakolwiek regulacja dziedziny cyfrowych aktywów (tokenów, kryptowalut) jest wciąż na bardzo wczesnym etapie. W wielu krajach prawo jest albo bardzo niejasne albo całkowicie brakuje jakichkolwiek regulacji lub ustaleń w tej kwestii. Problem ten jest szczególnie zauważalny w krajach, które opierają się na napływie zagranicznych środków pieniężnych. W tym przypadku jedynym rozwiązaniem jest dalsza globalna adopcja technologii blockchain. To jedyne, co ma szansę przyspieszyć działania regulacyjne i ustawodawcze.
- Złożoność. Nie ma co ukrywać tego faktu. Korzystanie z kryptowalut i technologii blockchain wymaga pewnej wiedzy technicznej od użytkownika końcowego. Większość użytkowników nadal polega na zewnętrznych usługodawcach, ponieważ samodzielne uruchamianie i używanie blockchain nie jest łatwym zadaniem. Ponadto wiele portfeli dedykowanych do przechowywania kryptowalut czy też samym giełdom wciąż brakuje przewodników edukacyjnych i intuicyjnych interfejsów, które byłby w stanie zrozumieć statystyczny Kowalski.
Zmienność, niestabilność cenowa. Rynek kryptowalut i tokenów jest nadal niedojrzały i podlega dużej zmienności, a często też i manipulacjom. Kryptowaluty same w sobie nie są jeszcze gotowe do ich zastosowania w codziennym życiu statystycznego Kowalskiego, ponieważ ich wartość rynkowa może się bardzo szybko zmienić. Poza tym większość kryptowalut nie można uznać za idealne rozwiązanie dla osób, które chcą po prostu przesłać pieniądze z jednego miejsca do drugiego. Ten problem uznaję za najprostszy do rozwiązania i najbliżej tego są kryptowaluty typu stablecoin.
Zakończenie
Co jednak warte zauważenia, to fakt iż w branży przekazów pieniężnych nadal występują ogromne problemy z nieefektywnością i ograniczeniami, z którymi borykają się użytkownicy końcowi. W rezultacie coraz więcej firm podejmuje się wykorzystania technologii blockchain, aby zapewnić bardziej wydajne alternatywy dla tradycyjnych rozwiązań umożliwiających przekaz środków. Bardzo prawdopobne jest również to, iż w najbliższej przyszłości możemy stać się świadkami dominacji technologii blockchain w tej branży.