Kısa Özet
Blockchain teknolojisi, güvenli veri yönetimi ve daha fazla şeffaflıkla sağlık hizmetlerinde devrim yaratma potansiyeline sahiptir.
Blockchain'in sağlık hizmetlerine entegrasyonunda başlangıç maliyetleri, ölçeklenebilirlik, standardizasyon ve düzenlemelere uyum gibi zorluklar yaşanmaktadır.
Blockchain'lerin merkeziyetsizliği ve veri dağıtımı, hasta kayıtlarının güvende ve senkronize olmasını sağlayabilir.
Blockchain entegrasyonu, sağlık hizmeti sağlayıcılarının birlikte çalışabilirliğini artırarak erişilebilir ve şeffaf bir hasta bakımına olanak sağlayabilir.
Giriş
Blockchain teknolojisi çoğu zaman Bitcoin ve diğer kripto paralarla ilişkilendirilse de aslında farklı sektörlerde verilerin depolanması ve korunması için de kullanılabilir. Hayır işi ve tedarik zincirinin yanı sıra sağlık sektörü de en çok tartışılan kullanım alanları arasındadır. Peki, blockchain'in hangi özellikleri onu sağlık hizmetleri için uygun kılar?
Sağlık sektöründe blockchain kullanmanın avantajları
Kripto para blockchain'lerinin finansal işlemlerin güvenli bir şekilde kaydedilmesine imkan tanıyan bazı özellikleri, tıbbi verilerin saklanmasında da kullanılabilir. Çoğu blockchain dosyaları kriptografi kullanarak kaydeden ve koruyan dağıtık sistemler olarak tasarlandığı için, ağdaki diğer tüm katılımcıların onayı olmadan bir kişinin verileri bozması veya değiştirmesi son derece zordur. Bu nedenle de değiştirilemezlik, tıbbi kayıtlar için bozulamaz veritabanlarının oluşturulmasına imkan tanıyan özelliklerden biridir.
Dahası, bir hastanın kayıtları farklı bilgisayarlarda saklanıyor olsa bile güncellemeler yapıldıkça blockchain'lerde kullanılan eşler arası mimari sayesinde tüm kopyaların birbirleriyle senkronize edilmesi mümkündür. Aslında, her bir ağ düğümü tüm blockchain'in bir kopyasını tutar ve verilerin güncel ve doğru olduğundan emin olmak için düğümler sürekli iletişim halindedir. Dolayısıyla, merkeziyetsizlik ve veri dağıtımı da önemli unsurlardır.
Blockchain'lerin dağıtık olduğunu, fakat her zaman merkeziyetsiz olmadığını (yönetişim anlamında) belirtmek gerekir. Merkeziyetsizlik, var veya yok şeklinde birbirine zıt iki alternatiften oluşmak zorunda değildir. Dolayısıyla, düğümlerin nasıl dağıtıldığına ve genel mimariye bağlı olarak dağıtık sistemler farklı derecelerde merkeziyetsizlik gösterebilir. Sağlık hizmetleri bağlamında blockchain'ler, kripto para kayıt defterleri olarak kullanılan herkese açık ağların aksine genellikle özel bir ağ olarak geliştirilir. Herkese açık blockchain'lere isteyen herkes katılabilir ve ağın geliştirilmesine katkıda bulunabilir, fakat özel blockchain'ler izin gerektirir ve daha az sayıda düğüm tarafından yönetilir.
Sağlıkta Blockchain Kullanmanın Potansiyel Avantajları
Blockchain'in gücü finansın ötesine geçmekte ve hasta verilerinin güvende tutulmasından ilaçların orijinalliğinin güvence altına alınmasına kadar önemli sağlık hizmetlerine uzanmaktadır. Blockchain teknolojisinin sağlık hizmetlerinde nasıl devrim yaratabileceğini vurgulayan bazı potansiyel kullanım alanları şunlardır:
1. Yüksek güvenlik
Daha önce de değindiğimiz gibi blockchain'lerin sağlık sektöründeki en önemli kullanım alanlarından biri de güvenli ve birleşik bir eşler arası (dağıtık) veritabanı oluşturmak için bu teknolojiden faydalanmaktır. Blockchain'lerin değişmezliği sayesinde, verilerin bozulması bir sorun olmaktan çıkar. Blockchain teknolojisi, binlerce hastanın tıbbi verilerini etkin bir şekilde kaydetmek ve takip etmek için kullanılabilir.
Merkezi bir sunucu kullanan geleneksel veritabanlarının aksine, dağıtık bir sistemin kullanılması daha yüksek güvenlik seviyeleriyle veri alışverişine imkan tanırken mevcut sistemin getirdiği idari giderleri de azaltır. Blockchain'lerin merkeziyetsiz olması teknik arızalar ve değerli bilgilerin ele geçirildiği dış saldırılar yaşanma ihtimalini düşürür. Blockchain ağları tarafından sağlanan güvenlik, özellikle de bilgisayar korsanları ve fidye yazılımı saldırıları ile sıkça karşı karşıya kalan hastaneler için kullanışlı olabilir.
2. Birlikte çalışabilirlik
Blockchain tabanlı tıbbi kayıtların bir diğer avantajı ise klinikler, hastaneler ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcıların birlikte çalışabilirliğini artırabilmeleridir. Veri depolama sistemlerindeki teknolojik farklılıklar, kuruluşların belge paylaşmasını çoğu zaman zorlaştırır.
Fakat blockchain'ler, yetkili kişilerin hasta dosyaları ve hatta ilaç kayıtlarından oluşan birleşik bir veritabanına erişmesine imkan tanıyarak bu sorunu çözebilir. Hizmet sağlayıcılar, birbirlerinin dahili depolama birimlerine erişmeye çalışmak yerine tek bir depolama birimi üzerinde birlikte çalışabilir.
3. Erişilebilirlik ve şeffaflık
Blockchain sistemleri, kayıt paylaşım sürecini basitleştirmenin yanı sıra kullanıcıların kendi sağlık bilgilerine daha kolay bir şekilde erişmesine ve bu kayıtları daha şeffaf bir şekilde görmesine de imkan tanıyabilir. Bazı durumlarda, hastaların belgelerinde yapılan değişikliklerin doğrulanmasının talep edilmesi, kayıtların doğru kalmasını sağlayabilir. Bu sistem düzgün bir şekilde kullanılırsa, insan hatasına ve kasıtlı tahrifatlara karşı ekstra bir güvenlik katmanı sağlayabilir.
4. Güvenilir tedarik zinciri yönetimi
Blockchain'ler, ilaçların tüm üretim ve dağıtım süreçleri boyunca takip edilmesi için güvenilir bir yöntem sunarak sıkça karşılaşılan ilaç sahteciliği sorununu ortadan kaldırabilir. Blockchain teknolojisi, sıcaklık gibi etmenleri ölçmek için kullanılan IoT cihazlarıyla birlikte gerekli saklama ve taşıma koşullarını ya da ilaç kalitesini doğrulamak için de kullanılabilir.
5. Sigorta dolandırıcılığı koruması
Blockchain, Amerika sağlık sistemine her yıl 100 milyar dolardan fazlaya mal olduğu tahmin edilen sağlık sigortası dolandırıcılıklarıyla mücadele etmek için de kullanılabilir. Blockchain'lerde saklanan ve bir sigorta sağlayıcısıyla paylaşılan değiştirilemez kayıtlar, yapılmamış işlemlerin faturalandırılması ve gereksiz hizmetler için ücret tahsil edilmesi gibi en yaygın dolandırıcılık türlerinden bazılarını önleyebilir.
6. Klinik deneylere katılım
Blockchain'in sağlık sektöründeki bir diğer kullanım alanı da klinik deneylerin kalitesini ve etkinliğini artırmaktır. Blockchain'lerdeki tıbbi veriler, test edilmekte olan ilaçlardan fayda görebilecek hastaları belirlemek için deney yetkilileri tarafından kullanılabilir.
Birçok hastanın ilgili ilaç deneylerinden haberdar olmadığı ve dolayısıyla da bu deneylere katılma fırsatı yakalayamadığı düşünüldüğünde, böyle bir sistem klinik deneylere katılma oranını büyük ölçüde artırabilir. Deneyler yapılırken toplanan verilerin bütünlüğünü sağlamak için blockchain'ler kullanılabilir.
Blockchain'in Sağlık Hizmetlerine Entegrasyonunda Karşılaşılan Zorluklar
Blockchain teknolojisinin sağlık sektöründe uygulanması gerçekten de umut vadetmektedir, fakat bazı zorluklar da söz konusudur. Şimdi, bu zorluklardan önemli birkaç tanesine bir bakalım.
1. Uyum
Örnek olarak ABD'yi ele alırsak, blockchain teknolojisini benimsemek isteyen sağlık şirketlerinin 1996 tarihli Sağlık Sigortası Taşınabilirlik ve Sorumluluk Yasası (HIPAA) gibi mevcut veri düzenlemelerine uyması gerekir.
HIPAA, sağlık sektöründe veri depolama, paylaşma ve korumaya yönelik standartları belirler. Dolayısıyla, ABD merkezli şirketlerin düzenlemelere tam olarak uymaları için daha fazla gizlilik özelliğine ve sınırlı erişime sahip, özelleştirilmiş blockchain kayıt sistemleri konuşlandırması gerekecektir.
2. Başlangıç maliyeti ve hız
Sağlayıcı tarafında, blockchain çözümlerinin muhtemelen yüksek bir başlangıç yatırımı gerektirecek olması gerçeği, geniş çapta benimsenmenin önünde kesinlikle bir engel oluşturmaktadır. Buna ek olarak, dağıtık sistemler saniye başına işlem sayısı bakımından merkezi sistemlere kıyasla genelde çok daha yavaştır.
Çok sayıda düğüme sahip büyük bir blockchain ağının, verileri iletmek ve senkronize etmek için merkezi sistemlere kıyasla muhtemelen daha fazla zamana ihtiyacı olacaktır. Bu durum, nihayetinde milyonlarca hastanın bilgilerini depolaması ve takip etmesi gerekecek çok büyük veritabanları için özellikle endişe vericidir. Bilgisayarlı tomografi veya MRI taramaları gibi büyük boyutlu görüntü dosyaları için sorun daha da kötüleşebilir.
3. Eğitim açığı
Blockchain teknolojisinin karmaşıklığı sağlık sektöründe eğitim açısından zorluklar yaratmaktadır. Bu bilgi açığı, blockchain çözümlerinin yeteri kadar kullanılmamasına ve düzgün bir şekilde uygulanmamasına yol açabilir.
Sağlık çalışanlarını potansiyel kullanım alanları, uygun uygulama stratejileri, değişen düzenlemeler ve siber tehditler konusunda bilgilendirmek için sürekli eğitim ve öğretime ihtiyaç vardır.
4. Ölçeklenebilirlik
Sağlık sektörü tarafından üretilen çok büyük miktarda veri, blockchain ağları için ölçeklenebilirlik konusunda önemli bir zorluk teşkil etmektedir. Veri hacmi arttıkça bazı blockchain'lerde işlem süresi ve operasyonel maliyet de artar.
Bu sınırlama, bilgilerin alınmasını veya işlemlerin doğrulanmasını geciktirerek sistemin verimliliğini ve hasta bakımını olumsuz etkileyebilir. Buna ek olarak, bu endişeler sağlık kurumlarının blockchain'i benimsemesi engelleyerek sektördeki inovasyon ve ilerlemeleri durdurabilir.
5. Veri standardizasyonu
Blockchain'in ağ dahilinde verimli iletişimi ve birlikte çalışabilirliği destekleyebilmesi için tek tip veri girdisine ihtiyacı vardır. Fakat veri türleri ve biçimlerinin çeşitliliği göz önüne alındığında, bunu yapmak özellikle de sağlık hizmetlerinde zordur.
Standart bir veri protokolü olmazsa, bilgi alışverişi yanlış yorumlamalara veya hatalara neden olarak sistemde kesintiye neden olabilir. Bu nedenle, sağlık bilgilerinin önemli ayrıntılarını kaybetmeden veri standardizasyonunun sağlanması, blockchain'in sağlık sektöründe kullanımı için büyük bir engel oluşturmaktadır.
Son Söz
Blockchain, hasta verilerinin güvenli yönetiminden şeffaflık ve güvenliği artırmaya kadar sağlık sektörü için büyük bir potansiyel barındırmaktadır. Fakat eğitim açığı, ölçeklenebilirlik sorunları ve mevcut düzenleme çerçeveleri, giderilmesi gereken sorunlardan bazılarıdır. Bu karmaşıklıklar ile blockchain'in sayısız faydasını dengelemek için sağlık sektöründeki tüm paydaşların titiz ve iş birlikçi bir yaklaşım benimsemesi şarttır.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi: Bu içerik, size hiçbir beyan ve garanti verilmeksizin genel bilgilendirme ve eğitim amaçları doğrultusunda "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir ürün veya hizmetin satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Bu konuda uygun mesleki danışmanlardan tavsiye almalısınız. Makaleye bir üçüncü taraf tarafından katkıda bulunulduğunda, ifade edilen görüşlerin katkıda bulunan o üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmadığını lütfen unutmayın. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini buradan okuyabilirsiniz. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance Academy yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Bu materyal finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.