Döviz havalesi kısaca, paranın uzak bir lokasyona transfer edilmesidir ve genellikle farklı ülkelerde yaşayan kişiler arasında yapılır. Çoğu zaman göçmen bir çalışanın anavatanına para göndermesi söz konusudur.
Bazı gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin diğer ülkelerden gelen nakit paralara büyük oranda dayanıyor olması, döviz havalelerini ekonomilerinin önemli bir öğesi haline getirir. Bu durumda göçmen işçilerin transferleri bazı ülkeler için başlıca gelir kaynaklarından biridir. Örneğin Haiti 2017'de GSMH'sinin yaklaşık %29'unu oluşturacak kadar uluslararası döviz havalesi almıştır. Bu oran 2018'de %30.7'ye yükselmiştir.
Sorun
Dünya Bankası'nın tahminlerine göre günümüzde 200 USD'lik döviz havalesi yapmanın masrafı yaklaşık %7'dir (dünya ortalaması). Dünya çapında döviz havalelerinin 2018 toplam değerinin 689 milyar USD olduğu göz önüne alındığında, %7'lik oran operasyonel masraflar için ödenen yaklaşık 48 milyar USD anlamına gelir.
Yüksek işlem masraflarına ek olarak çoğu döviz havalesi çözümü üçüncü parti hizmetlere ve finansal kurumlara dayanır. Birçok aracıya ihtiyaç duyulması mevcut sistemi büyük oranda verimsiz hale getirir. Bunun sebebi yalnızca bu hizmetlerin pahalı olması değil aynı zamanda transferin günler hatta haftalar sürmesidir.
Bu bağlamda blockchain teknolojisi, döviz havalesi sektörüne daha verimli ve kolay uygulanabilir bir alternatif sunabilir. Bu makalede bazı mevcut ve olası çözümlerden bahsedecek ve bu alanda çalışan şirketlerden birkaç örnek sunacağız.
Çözüm blockchainde mi?
Blockchain döviz havalesi şirketlerinin başlıca amacı gereksiz aracıları ortadan kaldırarak tüm süreci daha basit hale getirmektir. Sorunsuz ve neredeyse anında ödeme çözümleri yaratmak amaçlanır. Geleneksel hizmetlerin aksine bir blockchain ağı, çoğu zaman birkaç farklı aracıdan geçen ve birçok manuel eylem gerektiren yavaş işlem onaylamaları sürecine dayanmak zorunda değildir.
Blockchain sistemleri bunun yerine dağıtılmış bilgisayar ağlarına dayanan dünya çapında bir finansal işlem kapasitesine sahiptir. Bu da, işlemlerin doğrulanması ve onaylanması için çok sayıda bilgisayarın sürece dahil olduğu ve bu sürecin merkeziyetsiz ve güvenli bir şekilde yapılabileceği anlamına gelir. Geleneksel bankacılık sistemlerine kıyasla blockchain teknolojisi çok daha düşük masraflara daha hızlı ve daha güvenilir ödeme çözümleri sunabilir.
Diğer bir deyişle blockchain teknolojisi, döviz havalesi sektörünün karşı karşıya kaldığı yüksek işlem masrafları ve uzun işlem süreleri gibi önemli sorunların bir kısmı için çözüm sunabilir. Yalnızca aracıların sayısının azaltılması sayesinde bile operasyonel masraflar büyük oranda düşebilir.
Kullanım Alanları
Mobil Uygulama
Coins.ph, birden fazla kullanım alanı sunan mobil cüzdan uygulaması örneklerinden biri. Kullanıcılar uluslararası döviz havalesi yapabiliyor, fatura ödeyebiliyor, oyun kredisi satın alabiliyor ve Bitcoin'i ya da diğer kripto paraları alıp satabiliyor. Ayrıca sunduğu bazı finansal hizmetler bir banka hesabı gerektirmiyor.
Dijital Platformlar
Bazı şirketler geleneksel finansal sistemlerle doğrudan etkileşim halinde olan altyapılarla çalışıyor. Örneğin BitPesa, Afrika'da blockchain teknolojisi kullanan çevrimiçi bir platform. 2013 yılında kurulan şirket, ödeme çözümleri yanında düşük oranlar ve yüksek hızlarla para birimi çevrimi hizmeti sunuyor.
Stellar protokolü de döviz havalesi sektörüne hizmet eden bir diğer blockchain platformu. Stellar 2014 yılında finansal erişimi artırmak, dünyanın her yerinden insanları ve finansal kurumları birbirine bağlamak hedefiyle kuruldu.
Stellar ağı, Stellar lumens (XLM) adındaki kendi para birimine ait bir dağıtılmış kayıt defteri ile çalışıyor. Platformun kendi özel tokenı, itibari ve kripto para varlıkları arasındaki küresel alım satımları destekleyen bir köprü para birimi olarak kullanılabiliyor. BitPesa'ya benzer şekilde, kullanıcılar ve finansal kurumlar daha düşük işlem masraflarıyla para göndermek ve almak için Stellar platformunu kullanabiliyor.
ATM'ler
Mobil uygulamalar ve çevrimiçi platformlarla birlikte ATM'lerin kullanımı dünya çapında para gönderme ve alma bakımından ilginç bir çözüm sunabilir. Böylesi bir yaklaşım iyi bir internet bağlantısından ya da bankacılık sisteminden mahrum az gelişmiş bölgeler için özellikle faydalı olabilir.
Bit2Me ve MoneyFi gibi şirketler, blockchain teknolojisini ATM'lerle birleştiren yeni döviz havalesi sistemleri geliştiriyor. Amaçları birden fazla kullanım alanını destekleyecek ön ödemeli kartlar çıkartmak.
Blockchain kayıt defterlerinin ATM'lerle birlikte kullanımı aracılara olan ihtiyacı büyük oranda ortadan kaldırma potansiyeline sahip. Bu durumda kullanıcılar bir banka hesabına ihtiyaç duymayacak ve ATM şirketleri de işlemler için muhtemelen küçük bir ücret talep edecek.
Mevcut zorluklar ve sınırlamalar
Blockchain teknolojisinin döviz havalesi sektörüne birçok avantaj sağlayabileceği açık olsa da hala gidilmesi gereken uzun bir yol var. Aşağıda olası çözümleriyle birlikle bazı potansiyel engelleri ve başlıca sınırlamaları görebilirsiniz.
- Kripto-itibari para çevrimi. Dünya ekonomisi halen itibari para birimlerine dayanıyor ve kripto-itibari para çevrimi yapabilmek her zaman kolay değil. Çoğu zaman bir banka hesabına ihtiyaç duyuluyor. Eşler arası (P2P) işlemler bankaya olan ihtiyacı ortadan kaldırabilir fakat kullanıcıların paralarını kullanabilmek için muhtemelen itibari paradan kriptoya çevrim yapmaları gerekecektir.
Mobil telefon ve internet gerekliliği. Az gelişmiş ülkelerde yaşayan milyonlarca insan hala internet erişiminden mahrum ve birçoğunun da akıllı telefonu yok. Daha önce belirttiğimiz gibi, blockchain uyumlu ATM'ler bu konuda çözümün bir parçası olabilir.
Yasal Düzenleme. Kripto para düzenlemeleri halen ilk aşamalarda. Bazı ülkelerde özellikle de döviz girdisine dayalı olanlarda bu düzenlemeler belirsiz ya da hiç yok. Fakat blockchain teknolojisinin daha da fazla benimsenmesi yasal düzenlemeleri kesinlikle daha ileriye taşıyacaktır.
- Karmaşıklık. Kripto paraların ve blockchain teknolojisinin kullanımı belirli seviyede teknik bilgi gerektiriyor. Blockchaini otonom olarak kullanmak kolay bir iş olmadığından çoğu kullanıcı halen üçüncü parti hizmet sağlayıcılardan faydalanıyor. Ayrıca birçok kripto cüzdanı ve borsada eğitim rehberleri ve sezgisel arayüzler bulunmuyor.
Oynaklık. Kripto para piyasaları halen olgunlaşmış değil ve yüksek seviyede oynaklığa sahip. Dolayısıyla, piyasa değeri çok hızla değiştiği için bu piyasalar günlük kullanıma her zaman uygun olmayabiliyor. Bunun dışında, yalnızca bir yerden bir yere para göndermek isteyen kişiler için yüksek oynaklığa sahip para birimleri çok uygun değil. Ancak bu çok öncelikli bir sorun değil ve sabit coinler bu konuda çözüm sunabilir.
Son Fikirler
Fakat, döviz ihalesi dünyası halen verimsizlikler ve sınırlamalar nedeniyle sıkıntı yaşıyor. Bunun sonucunda gitgide daha çok sayıda şirket daha verimli alternatifler sunmak için blockchain teknolojisinden faydalanmaya başlıyor ve bu teknolojinin yakın gelecekte göçmen işçiler tarafından daha fazla benimsenmesi çok olası.