Önemli notlar:
Bitcoin Katman 2 ağları işlem hızlarını artırarak ve ücretleri düşürerek ölçeklenebilirlik sorunlarını gidermeye çalışır. Bitcoin Katman 2 protokollerine örnek olarak Lightning Network, Rootstock, Stacks ve Liquid Network verilebilir.
Katman 2'ler genellikle durum kanalları, yan zincirler ve blockchain rollup'ları gibi ölçeklendirme mekanizmalarını kullanır.
Katman 2 çözümleri, ölçeklenebilirliğin ötesinde programlanabilirliği de artırarak Bitcoin blockchain'i üzerinde daha fazla merkeziyetsiz finans hizmetini ve diğer Web3 hizmetlerini teşvik eder.
Giriş
Bir öncü olarak Bitcoin en büyük ve en popüler kripto para haline gelmiştir. Fakat bu başarısına rağmen Bitcoin'in artan popülerliği başta ölçeklenebilirlik sorunları olmak üzere bazı zorlukları da beraberinde getirmiştir. Kripto topluluğu, bu zorluklara yanıt olarak ölçeklenebilirliği artırmak, işlem maliyetlerini düşürmek ve Bitcoin ekosistemi için yeni olasılıklar sunmak üzere tasarlanmış bir protokol sınıfı olan Bitcoin Katman 2 ağlarını kullanıma sunmuştur.
Bitcoin Katman 2 Nedir?
Bitcoin Katman 2'ler, Bitcoin blockchain'i üzerinde geliştirilmiş protokollerdir. Tasarım amaçları genellikle ana zincirdeki performans sorunlarını veya diğer sınırlamaları ortadan kaldırmaktır. Katman 2 protokoller, işlemleri ana blockchain'in dışında işleyerek daha fazla ölçeklenebilirlik, daha yüksek programlanabilirlik ve çeşitli merkeziyetsiz uygulamaları desteklemek için daha fazla olanak gibi avantajlar sunar.
Neden Bitcoin Katman 2?
Bitcoin'in merkeziyetsiz ve güvenli bir ödeme sistemi olarak ilk tasarımı ölçeklenebilirlik konusunda sınırlamalarla karşı karşıya kalmıştır. Ortalama blok oluşturma süresinin 10 dakika ve saniyede gerçekleşen işlem sayısının (TPS) 7 olması işlem hacminin yüksek olduğu dönemlerde yetersiz kalarak komisyonların ve gecikmelerin artmasına neden olmuştur.
Bitcoin blockchain'inin sınırlı betik dili de karmaşık akıllı sözleşmeleri ve merkeziyetsiz uygulamaları (DApp) destekleme imkanını sınırlamıştır. Bitcoin Katman 2 ağları kavramı, bu zorlukların üstesinden gelmek için ortaya atılmıştır.
Bitcoin Katman 2: Nasıl Hizmet Görür?
Katman 2 çözümler zincir dışı işleme ilkesine göre hizmet görür. Bu yaklaşımda işlemler ana blockchain'in dışında gerçekleştirilerek Katman 1'in yükü hafifletilir. Kullanıcılar, zincir dışı kanallar oluşturarak her bir işlemin doğrudan blockchain'e eklenmesine gerek kalmadan birden fazla işlem gerçekleştirebilir. Bu zincir dışı yaklaşım yalnızca işlem oranını artırmakla kalmaz, aynı zamanda işlem ücretlerini de en aza indirerek mikro işlemleri ve satış noktası işlemlerini daha pratik bir hale getirir.
Durum kanalları, rollup zincirleri ve yan zincirler de dahil olmak üzere Bitcoin Katman 2 ağlarının işlevlerini destekleyen çeşitli mekanizmalar vardır.
1. Durum kanalları
Lightning Network gibi Katman 2 çözümleri kullanıcıların ödeme almak ve göndermek için uçtan uca şifrelenmiş kanallar oluşturmasına imkan tanımak amacıyla resmi kanalları kullanır. Bu kanallardaki işlemler zincir dışında gerçekleşir ve yalnızca açılış ve kapanış bakiyeleri ana ağa bildirilir. Bu sayede ağ tıkanıklığı azalır ve verimlilik artar.
2. Blockchain rollup'ları
Blockchain rollup'ları (hem optimistik hem de zk-rollup'lar), zincir dışındaki birden fazla işlemi tek bir veri parçasında birleştirir ve bu veri daha sonra ana blockchain'e eklenir. Bu yaklaşım ölçeklenebilirliği artırır ve işlem oranını önemli ölçüde yükseltebilir.
3. Yan zincirler
Kendi mutabakat mekanizmalarına sahip bağımsız blockchain'ler olan yan zincirler, iki yönlü bir köprü aracılığıyla Katman 1'e bağlanır. Bu bağlantı, varlıkların zincirler arasında transfer edilmesine imkan tanıyarak ek Katman 2 çözümleri destekler ve Bitcoin ağının imkanlarını artırır.
Bitcoin Katman 2 Çözümlerine Örnekler
Bitcoin ekosisteminde her biri ölçeklenebilirliğe katkıda bulunan ve yeni işlevler sunan çeşitli Katman 2 çözümler ortaya çıkmıştır.
1. Lightning Network
2018'de kullanıma sunulan Lightning Network, Bitcoin Katman 1'in üzerinde mikro işlemleri mümkün kılmak için durum kanallarını kullanır. Birden fazla işlemi zincir dışında gerçekleştirerek ve yalnızca açılış ile kapanış bakiyelerini ana blockchain'e bildirerek hızlı ve düşük maliyetli işlemlere imkan tanır.
2. Rootstock (RSK)
Bir yan zincir olarak faaliyet gösteren Rootstock, Bitcoin blockchain'inde akıllı sözleşmelere öncülük etmiştir. Kullanıcıların Rootstock ağına bitcoin göndermesine imkan tanır. Gönderilen bitcoin'ler, kullanıcının RSK cüzdanında kilitlenmiş akıllı bitcoin'ler (RBTC) haline gelerek daha hızlı ve ucuz işlemlere imkan tanır.
3. Stacks Protocol
Bu Katman 2 blockchain (eski adıyla Blockstack), Bitcoin blockchain'i üzerinde akıllı sözleşmeleri ve merkeziyetsiz uygulamaları mümkün kılar. Stacks, hız için mikro bloklardan ve işlemleri Bitcoin blockchain'ine bağlayan bir Transfer İspatı (PoX) mekanizmasından faydalanır.
4. Liquid Network
Liquid Network, kullanıcılarının bitcoin'lerini iki yönlü bir endeks mekanizması kullanarak ana zincir ve yan zincir arasında taşımasına imkan tanıyan bir Bitcoin Katman 2 yan zinciridir. Liquid Network'e transfer edilen BTC'ler, 1'e 1 oranında Likit BTC'lere (L-BTC) dönüştürülür. Ağ, tokenlerin ve diğer dijital varlıkların çıkarılmasını da destekler.
Bitcoin Katman 2'lerin, Ölçeklenebilirliğin Ötesindeki Kullanım Alanları
Bitcoin Katman 2 çözümler, ölçeklenebilirlik sorunlarını gidermenin ötesine geçerek Bitcoin ekosistemi içinde yeni kullanım alanlarının ve işlevlerin kapısını açar.
1. Daha fazla programlama imkanı: Katman 2 çözümler, Bitcoin ağına karmaşık akıllı sözleşme işlevlerini getirerek merkeziyetsiz finans (DeFi) hizmetlerinin, benzersiz tokenlerin (NFT'ler) ve diğer Web3 uygulamalarının geliştirilmesine imkan tanır.
2. Bitcoin DeFi: Lightning Network ve Stacks gibi Katman 2 çözümler, Bitcoin blockchain'i üzerinde merkeziyetsiz finansın büyümesini sağlayarak kullanıcıların borç alıp vermesine, varlık yönetimi, atomik takaslar ve alım satım yapmasına imkan tanır.
3. Blockchain çıkmazını çözme: Bitcoin Katman 2'ler merkeziyetsizlik, güvenlik ve ölçeklenebilirliği dengeleyerek blockchain çıkmazının üstesinden gelinmesine katkıda bulunur. Bitcoin ağı merkeziyetsizliğe ve güvenliğe öncelik verirken, Katman 2 çözümler ise ölçeklenebilirlik sorunlarını gidermeye çalışır.
Bitcoin Katman 2 Ağlarının Yükselişi
Bitcoin Katman 2 ağlarının önemi son zamanlarda ivme kazanmıştır ve önemli gelişmelerin ortaya çıkması yaygın bir benimsenme ve entegrasyon olduğunu göstermektedir. Örneğin Binance, kullanıcıların Bitcoin yatırma ve çekim işlemleri için katman 2 ölçeklendirme çözümlerinden faydalanmasına imkan tanıyan Lightning Network entegrasyonunun tamamlandığını 2023 yılında duyurmuştur. Bu hamle, tüm kripto ekosisteminde Katman 2 çözümlerin artan öneminin altını çizmektedir.
İleriye baktığımızda, bu alan gelişmeye devam ettikçe Bitcoin Katman 2 çözümleri de büyük bir potansiyel vaat etmektedir. Kripto topluluğu, Bitcoin ekosisteminde eşi benzeri görülmemiş bir büyüme ve inovasyona şahit olmuştur ve Katman 2 ağları bu ilerlemede çok önemli bir rol oynamaktadır.
Son Söz
Bitcoin Katman 2 ağlarının ortaya çıkması, işlem hızlarını artıran, ücretleri düşüren ve yeni olanaklar sunan çözümler sunarak Bitcoin'in karşısındaki ölçeklenebilirlik sorunlarını etkin bir şekilde gidermiştir. Bitcoin Katman 2 çözümleri, ölçeklenebilirlik iyileştirmelerinin ötesinde programlanabilirliği de artırarak DeFi hizmetlerine, varlık yönetimine ve Bitcoin blockchain'inde çok daha fazla gelişmeye imkan sunabilir.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı: Bu içerik, size hiçbir beyan ve garanti verilmeksizin "olduğu gibi", genel bilgilendirme ve eğitim amaçları doğrultusunda sunulmaktadır. Bu içerik finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir ürün veya hizmetin satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Bu konuda uygun mesleki danışmanlardan tavsiye almalısınız. Makaleye bir üçüncü taraf tarafından katkıda bulunulduğunda, ifade edilen görüşlerin katkıda bulunan o üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmadığını lütfen unutmayın. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini buradan okuyabilirsiniz. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance Academy yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Bu materyal finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.