Daha önceden OpenCoin olarak bilinen Ripple, dağıtılmış bir kayıt defteri veri tabanı (XRP Ledger) üzerine bir ödeme ve takas ağı (RippleNet) geliştirmekte olan özel bir şirkettir. Ripple’ın ana hedefi bankaları, ödeme sağlayıcıları ve dijital varlık borsalarını birleştirerek global ödemelerin daha hızlı ve daha az masraflı yapılabilmesini sağlamaktır.
Tarihi
Ryan Fugger, ilk kez 2004 yılında Ripple’ı fikir olarak ortaya atmış, daha sonra da Ripple’in ilk prototipini merkeziyetisiz bir dijital para sistemi (RipplePay) olarak geliştirilmiştir. Sistem global ağ içinde güvenli ödeme çözümleri sunmak amacıyla da 2005 yılında canlıya geçmiştir.
2012’de, Fugger projeyi Jed McCaleb ve Chris Larsen’a devrettikten sonra bu ikili ABD temelli teknoloji şirketi olan OpenCoin’i kurmuştur. Bu noktadan sonra Ripple, bankalar ve finansal kurumlar için ödeme çözümlerine odaklanan bir protokol olarak geliştirilmeye başlanmıştır. 2013 yılında markanın ismi OpenCoin’den Ripple Labs’e çevrilmiş ve 2015 yılında da Ripple olarak tekrar değiştirilmiştir.
XRP Kayıt Defteri (XRPL)
XRPL, ağ katılımcılarının tüm muhasebe kayıtlarını tutmakla kalmayıp çoklu kripto paralar arasında takas hizmeti de sunan dağıtılmış bir ekonomik sistem olarak çalışır. Ripple, XRPL’i gerçek zamanlı finansal işlemler yapılabilen bir açık kaynaklı dağıtılmış kayıt defteri olarak tanımlar. Yapılan bu işlemler, ağ katılımcıları tarafından bir mutabakat mekanizması aracılığıyla doğrulanır ve onaylanır.
XRPL, işlem kayıtlarını sürekli olarak birbirleriyle kıyaslayan bağımsız onaylayıcı node’lar ağı sayesinde idare edilir. Herhangi bir kişi bir Ripple onaylayıcı node’unu kurup çalıştırabileceği gibi, onaylayıcı olarak hangi node’lara güveneceğini de seçebilir. Fakat Ripple, müşterilerini işlemlerin doğrulanması için, bilinen ve güvenilir katılımcılar listesini kullanmaya teşvik eder. Bu liste Unique Node List (UNL) olarak bilinir.
UNL node’ları, kayıt defterinin güncel durumu hakkında tüm node’lar mutabık kalana kadar işlem verilerini kendi aralarında paylaşırlar. Diğer bir deyişle, işlemler UNL node’larının büyük çoğunluğu tarafından onaylandığında geçerli kabul edilir ve tüm node’lar aynı işlem setini kayıt defterine uyguladığında mutabakata varılmış olunur.
Kendi resmi web sitesine göre Ripple, XRPL’i açık kaynaklı bir kayıt defteri olarak yaratmış özel bir şirkettir. Bu da, herhangi birinin koda katkıda bulunabileceği ve XRPL’in şirket kapansa bile çalışmaya devam edebileceği anlamına gelir.
RippleNet
XRPL’in aksine, RippleNet Ripple şirketine mahsustur ve XRPL’in üstüne bir ödeme ve takas ağı olarak inşa edilmiştir.
RippleNet şu anda bankalar ve diğer finans şirketlerine yönelik ödeme çözümleri olarak tasarlanmış 3 ana ürün sunmaktadır. Bunlar; xRapid, xCurrent, ve xVia’dır.
xRapid
Kısaca xRapid, XRP’yi çoklu para birimleri arasında küresel bir köprü para birimi olarak kullanan bir talep üzerine likidite çözümüdür. Hem XRP hem xRapid daha hızlı iletişime izin veren ve geleneksel yöntemlere kıyasla daha düşük komisyon ücretine sahip XRP Ledger’a dayanır.
Basit bir örnek verirsek. Avusturalya’daki Bob Hindistan’daki Alice’e 100 dolar göndermek istemektedir. Bob parayı FIN adındaki finansal bir kurum aracılığıyla gönderir. İşlemi gerçekleştirmek için, FIN çıkış ve hedef ülkedeki varlık borsalarının arasında bir bağlantı yaratmak için xRapid çözümünü kullanır. Bu şekilde, şirket Bob’un 100 dolarını XRP’ye çevirebilir ve bu da son ödeme için gerekli likiditeyi sağlar. Saniyeler içinde, XRP Hindistan Rupisine çevrilir ve Alice Hindistan’daki varlık borsasından parayı çekebilir.
xCurrent
xCurrent, RippleNet üyeleri arasındaki sınır ötesi ödemelerin anında yapılabilmesi ve takip edilebilmesi için tasarlanmış bir çözümdür. xRapid’in aksine, xCurrent çözümü XRP Ledger temelli değildir ve XRP kripto parasını kullanmaz. xCurrent, farklı kayıt defterleri ya da ödeme ağları arasında bağlantı kurmak için Ripple tarafından tasarlanmış bir protokol olan Interledger Protokolü (ILP) çevresinde inşa edilmiştir.
Messenger - XCurrent messenger, birbiriyle bağlantılı RippleNet finansal kurumları arasında eşler arası iletişimi sağlar. Risk ve uyumluluk, FX oranları, ödeme detayları ve tahmini para teslimat süreleri gibi konularda bilgi alışverişi yapmak için kullanılır.
Doğrulayıcı - Doğrulayıcı, bir işlemin başarılı olup olmadığını kriptografik olarak onaylamak için ve paranın Interledger üzerinden hareketini koordine etmek için kullanılır. Finansal kurumlar kendi onaylayıcılarını çalıştırabilirler ya da bir üçüncü parti onaylayıcı kullanabilirler.
ILP Kayıt Defteri - Interledger Protokolü, var olan banka kayıt defterlerine eklenir ve bu da ILP kayıt defterini yaratır. ILP kayıt defteri bir alt kayıt defteri olarak çalışır ve karşılıklı işlem yapan partiler arasındaki kredileri, borçları ve likiditeyi takip etmek için kullanılır. Para atomik olarak ödenir bu da paranın ya anında ödendiği ya da hiç ödenmeyeceği anlamına gelir.
FX Ticker - Fx ticker, işlem yapan partiler arası değişim kurunu belirlemek için kullanılır. Her bir yapılandırılmış ILP kayıt defterinin güncel durumunu takip eder.
xCurrent itibari para birimleri için tasarlanmış olsa da, kripto para işlemlerini de desteklemektedir.
xVia
xVia, banka ve diğer finansal hizmet sağlayıcılarının çoklu ödeme ağ entegrasyonlarına ihtiyaç duymayacak şekilde tek bir çerçeve içinde etkileşim içinde olmalarını sağlayan bir API temelli standardize arayüzdür. xVia, bankaların RippleNet’e bağlı diğer bankacılık ortakları aracılığıyla ödemeler gerçekleştirmesini ve işlemlerine fatura ve diğer bilgileri ekleyebilmesini sağlar.
Sonuç
RippleNet, varolan bankacılık altyapısının üstüne geleneksel ödeme sistemlerini tamamlamama ve geliştirme aracı olarak yerleştirilebilir. xCurrent finansal kurumlar arasında düşük masraflı gerçek zamanlı ödemelerinin yapılmasını sağlar, xRapid XRP’yi köprü bir sınırsız para birimi şeklinde kullanarak talep üstüne likidite havuzu oluşmasını sağlar ve xVia da RippleNet katılımcılarının entegrasyon ve iletişimine olanak sağlar.