The Delegated Proof of Stake (DPoS) mutabakat algoritması pek çok kişi tarafından daha önceki PoS(Hisse İspatı) mekanizmasının daha etkili ve demokratik versiyonu olarak görülmektedir. Proof of Work (İş İspatı) sistemi tasarımı gereği çok fazla dış kaynak gerektirdiği için hem PoS hem de DPoS, PoW algoritmasına alternatif olarak kullanılmaktadır. Proof of Work algoritması değişmez, merkeziyetsiz ve şeffaf dağıtılmış bir kayıt defterini güvenceye almak için yüksek miktarlarda hesaplama işi kullanır. Bunun aksine, Pos ve DPos daha az kaynağa ihtiyaç duyar ve tasarımları gereği daha sürdürülebilir ve çevre dostudur. Delegated Proof of Stake’in nasıl çalıştığını anlamak için ondan önce gelen Proof of Work ve Proof of Stake algoritmalarının temelleri anlaşılmalıdır.
Proof of Work (PoW İş İspatı)
Çoğu kriptopara sistemi blockchain adındaki dağıtılmış bir kayıt defteri üzerinde çalışır ve Proof of Work kullanılan ilk mutabakat algoritmasıdır. Bitcoin algoritmasının temel öğelerinden olmakla birlikte yeni blokların oluşturulmasından ve ağ güvenliğinin sağlanmasından (madencilik işlemi yoluyla) sorumludur. Bitcoin, merkezi ve verimsiz geleneksel küresel para sistemine alternatif olarak sunulmuştur. PoW da uygulanabilir bir mutabakat protokolü ortaya koyarak merkezi otorite tarafından yönetilen para transferini gereksiz hale getirmiştir. Eşler arası ekonomik ağlarda, gerçek zamanlı merkeziyetsiz ödeme anlaşmaları sağlayarak aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırmış ve toplam işlem masraflarını düşürmüştür.
Proof of Work sistemi, karışık kriptografik problemleri çözmek için özel donanımlar (ASICs) kullanan madenci node’lar ağı ve diğer node tipleri ile sürdürülmektedir. Ortalama olarak her 10 dakikada bir yeni bir blok kazılır. Bir madencinin blockchaine yeni bir blok ekleyebilmesi için öncelikle o bloğun çözümünü bulması gerekir. Diğer bir deyişle, bir madenci bunu ancak proof of work’ü tamamlayarak yapabilir ve karşılığında yeri oluşturulan coinleri ve o bloğun tüm işlem masraflarını ödül olarak alır. Ancak bunun maliyeti oldukça yüksektir çünkü yüksek miktarda enerji ve başarısız deneme gerektirir. Dahası, ASIC donanımı oldukça pahalıdır.
PoW sisteminin düzeni sürdürme çabasının ötesinde uygulanabilirlik alanları, özellikle de ölçeklenebilirliği (saniye başına çok az miktarda işlem) üzerine hala yanıtlanmamış sorular bulunmaktadır. Fakat, Pow blockchainleri en iyi korunan ve güvenilir sistemler olarak kabul edilirler ve hata toleransı çözümü için hala standarttırlar.
Proof of Stake (PoS)
Proof of Stake mutabakat algoritması Proof of Work’ün en sık kullanılan alternatifidir. PoS sistemleri, Pow-temelli blockchainlerde sıkça ortaya çıkan sorunları ve yetersizlikleri çözmek için tasarlanmıştır. Özellikle Pow madenciliğindeki maliyeti (güç tüketimi ve donanım) hedef alır. Temel olarak Proof of Stake blockchaini deterministik bir yolla güvenli hale getirilmiştir. Bu sistemlerde madencilik yapılmaz ve yeni blokların onaylanması hisselendirilen coinlerin sayısına bağlıdır. Bir kişi ne kadar çok hisselendirilen coine sahipse, block onaylayıcı (minter ya da forger olarak bilinir) olarak seçilme şansı o kadar yüksektir. PoW sistemleri dış yatırımlara (güç tüketimi ve donanım) ihtiyaç duyarken, bir Proof of Stake blockchaini iç yatırımlarla (kripto paranın kendisi) güvenli hale getirilir.
Buna ek olarak, PoS sistemleri bir blockchaine saldırıyı daha maliyetli hale getirir çünkü başarılı bir saldırı, toplam varolan coinlerin en az %51’ine sahip olmayı gerektirir. Başarısız saldırılar çok büyük boyutta mali kayba neden olur. Pos’in artıları ve avantajlarına yönelik ikna edici argümanlara rağmen böylesi sistemler hala yeni sayılırlar ve büyük ölçekte test edilmeleri gerekir.
Delegated Proof of Stake (DPoS) (Delege edilmiş Hisse Kanıtı)
The Delegated Proof of Stake (DPoS) mütabakat algoritması Daniel Larimer tarafından 2014’te geliştirilmiştir. DPoS mütabakat algoritmasını kullanan kripto paralardan bazıları Bitshares, Steem, Ark ve Lisk’tir.
DPoS temelli blockchain, hisse sahiplerinin işlerini üçüncü partilere aktardığı bir oylama sistemine dayanır. Diğer bir deyişle bu hisse sahipleri sistemi kendileri adına koruyacak birkaç delege için oylama yapma hakkına sahiptir. Delegeler şahitler olarak da adlandırılırlar ve yeni blokların oluşturulması ve doğrulanması sırasında mutabakat sağlamakla yükümlüdürler. Kullanıcının oylama gücü, elinde tuttuğu coinlerle doğru orantılıdır. Oy verme sistemi projeden projeye değişiklik gösterir fakat genel olarak oylama sırasında her bir delege kendi bireysel önergesini sunar. Genellikle delegeler tarafından elde edilen ödüller kendisinin seçilmesi sağlayan kişilerle oranlı bir şekilde paylaşılır.
Bu yüzden DPoS algoritması direk olarak delegenin itibarına dayanan bir oylama sistemi yaratır. Eğer seçilen bir node doğru davranmaz ya da etkin şekilde çalışmazsa kısa sürede azledilir ve yerine başkası getirilir.
Performans açısından bakıldığında, DPoS blockchainleri Pow ve Pos’a kıyasla saniye başına daha çok işlem (TPS) yapabilerek daha ölçeklenebilir olurlar.
DPoS vs PoS
Hisse sahipliği bakımından PoS ve DPoS benzer olsa da DPoS’un sunduğu bu özgün demokratik oylama sisteminde blok üreticileri seçimle belirlenir. DPos sistemi oy verenler tarafından sürdürüldüğü için, delegeler dürüst ve etkin olma eğilimi gösterirler çünkü aksi takdirde saf dışı bırakılırlar. Buna ek olarak, DPoS blockchainleri saniye başına işlem bazından PoS’lerden daha hızlıdır.
DPoS vs PoW
PoS, PoW’un hatalarını düzeltmeyi hedeflerken, DPoS blok üretim sürecini kolaylaştırmaya çalışır. Bu yüzden DPos sistemleri daha büyük miktarlarda blockchain işlemini hızlıca işleyebilir. Şu anda DPos, PoW ve PoS’la aynı şekilde kullanılmamaktadır. PoW hala en güvenli mutabakat algoritması olarak kabul edilir, bu yüzden de en çok para akışı ondadır. PoS ise Pow’dan hızlıdır ve daha çok kullanım alanına sahip olma potansiyeli vardır. DPoS hisse kullanımını blok üreticilerinin seçimiyle sınırlandırır. PoW’un rekabet temelli sisteminin aksine burada gerçekleşecek blok üretimleri daha önceden belirlenmiştir. Her bir şahit blok üretiminde sırayla yer alır. Bazı kişiler, DPoS’un Proof of Authority (Otorite İspatı) sistemi olarak kabul edilmesi gerektiğini düşünür.
Sonuç
DPoS, PoW ve hatta PoS’den büyük oranda farklılık gösterir. Hisse sahiplerince yapılan oylamanın kullanılıyor olması dürüst ve etkin delegelerin (şahitlerin) seçilmesi ve motive edilmesine hizmet eder. Fakat, blok üretimi PoS sisteminden oldukça farklıdır ve çoğu durumda saniye başına işlem anlamında daha yüksek bir performans sergiler.