Bollinger Bantları Nedir?
Bollinger Bantları finansal analist ve borsacı John Bollinger tarafından 1980’lerin başlarında geliştirilmiştir. Bollinger Bantları teknik analiz (TA) için sıklıkla kullanılan bir araçtır. Temelde, piyasadaki fiyat dalgalanmalarının yüksek mi yoksa alçak mı olduğunu ve aşırı alım ya da aşırı satım durumları olup olmadığını gösteren bir osilatör ölçümüdür.
BB göstergesinin altında yatan ana fikir fiyatların ortalama değerin etrafında nasıl dağıldığının altını çizmektir. Bunun için göstergede bir üst bant, bir alt bant ve bir de ortada hareketli ortalama çizgisi (orta bant olarak da bilinir) bulunur. Yanlardaki bantlar piyasa fiyat hareketlerine tepki göstererek fiyat dalgalanması yüksek olduğunda genişler (orta çizgiden uzaklaşır) ve fiyat dalgalanması düşük olduğunda daralır (orta çizgiye yaklaşır).
Standart Bollinger Bantları formülü orta çizgiyi 20 günlük basit hareketli ortalama (SMA) olarak belirlerken, alt ve üst bantlar da piyasa dalgalanmasının SMA’ya (standart sapma olarak adlandırılan) kıyaslanmasıyla hesaplanır. Bollinger Bantları göstergesi için standart formüller şu şekildedir:
Orta çizgi: 20 günlük basit hareketli ortalama (SMA)
Üst bant: 20 günlük SMA + (20 günlük standart sapma x2)
Alt bant: 20 günlük SMA - (20 günlük standart sapma x2)
Standart BB formülleri 20 günlük periyotları kullanır ve üst ve alt bantları orta çizgiden iki standart sapma (x2) uzağa yerleştirir. Bunu yapmanın amacı fiyat verisinin en az %85’inin iki bant arasında hareket edeceğini garantiye almaktır fakat formüller farklı ihtiyaçlara ya da alım satım stratejilerine göre yeniden düzenlenebilir.
Alım satım yaparken Bollinger Bantları nasıl kullanılır?
Bollinger Bantları sıklıkla geleneksel finansal piyasalarda kullanılsa da, kripto para ticareti ortamlarında da kullanılabilirler. Doğal olarak, BB göstergelerini yorumlama ve kullanmanın çeşitli yolları vardır, fakat kişiler yalnızca Bollinger Bantlarını tek bir araç olarak kullanmaktan kaçınmalı ve alım/satım fırsatlarının bir göstergesi olarak görmemelidir. Bunun yerine BB diğer teknik analiz göstergeleriyle beraber kullanılmalıdır.
Bunu aklımızda tutarak, bir kişinin Bollinger Bant göstergelerince sağlanan veriyi potansiyel olarak nasıl yorumlayacağını düşünelim.
Eğer fiyat hareketli ortalamanın üstüne yükselir ve üst Bollinger Bandını geçerse, piyasananın aşırı genişlediğini (aşırı alış durumu) varsaymak muhtemelen güvenlidir. Ya da eğer fiyatlar üst banda birden fazla kez dokunursa, bu anlamlı bir direnç seviyesi gösteriyor olabilir.
Bunun aksine, belli bir varlığın fiyatı belirgin bir şekilde düşerse ve alt banda birden fazla kez dokunur ya da bandın altına inerse, piyasanın aşırı satımda olması ya da güçlü bir destek noktası bulmuş olması muhtemeldir.
Dolayısıyla, alım satım yapanlar BB’yi (diğer TA göstergeleriyle beraber) alım satım hedeflerini belirlemek için ya da piyasanın daha önceden hangi noktalarda aşırı alım ve aşırı satım koşulları gösterdiğini gözden geçirmek için kullanabilirler.
Buna ek olarak, Bollinger Bantlarındaki genişleme ve daralmalar, yüksek ve düşük dalgalanma zamanlarını tahmin etmeye çalışırken faydalı olabilir. Varlığın fiyatı daha dalgalı oldukça (genişleme) bantlar orta çizgiden uzaklaşır ya da fiyat daha az dalgalı oldukça (daralma) bantlar orta çizgiye yaklaşır.
Dolayısıyla, Bollinger Bantları piyasa dalgalanmalarını analiz etmek ve gelecek hareketleri tahmin etmek için kısa vadeli alım satımlara daha uygundur. Bazı alım satım yapan kişiler bantlar aşırı genişlediğinde piyasa trendinin konsolidasyon dönemine ya da yön değişimine yaklaştığını varsayar. Aksine, bantlar çok sıkıştığında piyasanın patlayıcı bir hareket yapmaya hazırlandığı varsayılır.
Piyasa fiyatları yatay yönlü seyrettiğinde, BB ortadaki basit ortalama çizgisine doğru daralma eğilimi gösterir. Genellikle (ama her zaman değil) düşük dalgalanma seviyesi ve sıkı deviasyon seviyeleri dalgalanmanın yükseldiği an gerçekleşme eğilimi gösterecek olan büyük ve patlayıcı hareketlerden önce gelir.
Bollinger Bantları ve Keltner Kanalları
SMA ve standart sapmaya dayanan Bollinger Bantlarının aksine Keltner Kanalları (KC) göstergesinin modern versiyonu kanal genişliğini 20 günlük Üssel Hareketli Ortalama (EMA) çevresinde belirlemek için Ortalama Gerçek Fiyat Aralığını (ATR) kullanır. Dolayısıyla Keltner Kanal formülü şu şekilde gözükür:
Orta çizgi: 20 günlük üssel hareketli ortalama (EMA)
Üst kanal çizgisi: 20 günlük EMA + (10 günlük ATRx2)
Alt kanal çizgisi: 20 günlük EMA - (10 günlük ATRx2)
Tipik olarak Keltner Kanal göstergesi Bollinger Bantlarından daha sıkı olma eğilimi gösterir. Sonuç olarak, trend yön değişimlerini ve aşırı alım/satım piyasa durumlarını daha açık ve belirgin şekilde fark edebilmek için BB’den daha uygun olabilir. Buna ek olarak KC göstergesi aşırı alım/satım sinyalini BB’den daha erken verir.
Diğer yandan, Bollinger Bantları piyasa dalgalanmalarını daha iyi temsil eder çünkü genişleme ve daralma hareketleri KC’ye kıyasla çok daha geniş ve belirgindir. Dahası, BB göstergesi standart sapmayı kullandığı için yanlış alarm verme ihtimali daha düşüktür çünkü bant genişliği daha büyüktür ve bu yüzden bunların dışına çıkmak daha zordur.
BB ve KC arasında, Bollinger Bantları daha popüler olanıdır. Fakat, her iki gösterge de başarılıdır (özellikle kısa vadeli alım satımlarda) ve daha güvenilir sinyaller için ikisi bir arada kullanılabilir.