Kısa Özet
Piyasa emri, finansal varlıkları mevcut en iyi fiyattan anında almanıza ya da satmanıza imkan tanır. Piyasa emirleri, fiyatları emir defterindeki limit emirlerinden alır. Bu da işlem yapacağınız fiyattan %100 emin olamayacağınız anlamına gelir. Beklediğinizden daha farklı bir fiyat aldığınızda slipaj ortaya çıkabilir.
Limit emirleriyle piyasa emirlerinin farkı, limit emirlerinin belirli bir fiyatla daha önceden verilebilmesidir. Borsa, emrinizi yalnızca belirlediğiniz fiyattan ya da daha iyi bir fiyattan gerçekleştirir. Binance'te borsa görünümünde kolayca piyasa emirleri verebilirsiniz. Bu emir türüne [Spot] sekmesinin altındaki [Piyasa] seçeneğinden ulaşabilirsiniz.
Piyasa emirlerinin başlıca avantajları basit, anında gerçekleşen, verimli ve çoğu zaman tamamen gerçekleştirilebilir olmalarıdır. Fakat slipaj riski ve emrin işleme koyulması için ekran başında olmanızın gerekmesi de piyasa emirlerinin dezavantajlarıdır.
Alım satım, yalnızca bir alış ya da satış yapmaya karar vermekten çok daha karmaşıktır. Kripto para, hisse senedi ya da forex gibi bir finansal varlığı alırken ya da satarken karşınıza farklı emir türleri çıkacaktır.
Gerçekleşmezse iptal et emirlerinden stop-limit emirlerine kadar geniş bir yelpazedeki emirler arasında piyasa emirleri en basit emir türlerinden biridir ve yeni başlayanlar tarafından sıkça tercih edilir. Piyasa emrinin ne olduğunu ve nasıl işlediğini inceleyelim.
Piyasa emri, mevcut en iyi fiyattan anında almak veya satmak için kullanılan bir emir türüdür. Bu emrin gerçekleşmesi için likidite gerekir. Bu da piyasa emrinin emir defterinde önceden yer alan
limit emirleri üzerinden gerçekleştirildiği anlamına gelir. Güncel piyasa fiyatından anında almak ya da satmak istiyorsanız, piyasa emri vermek sizin için en iyi seçenektir. Örneğin, BNB'nin fiyatı hızla yükselirken siz de en kısa sürede BNB almak istiyor olabilirsiniz. Anında BNB satın alabileceğiniz sürece piyasa fiyatını ödemeye de isteklisiniz diyelim. Bu durumda, tercih ettiğiniz borsada bir piyasa emri verebilirsiniz.
Emir defterine girilen limit emirlerinin aksine, piyasa emirleri güncel piyasa fiyatından anında işleme koyulur. Bir işlemde her zaman iki taraf yer alır: piyasa yapıcı ve piyasa alıcı. Bir piyasa emri verdiğinizde, başka biri tarafından belirlenen fiyatı alıyor olursunuz. Örneğin borsa, bir alış piyasa emrini emir defterindeki en düşük
talep fiyatı ile eşleştirecektir. Buna karşılık bir satış piyasa emri ise emir defterindeki en yüksek
teklif fiyatı ile eşleştirilecektir.
Daha önce de belirttiğimiz gibi piyasa emirleri, talebi anında karşılayabilmek için borsanın emir defterinde likiditeye sahip olmasını gerektirir. Piyasa emri borsanın
likiditesini azaltacağından, bu tür bir emir verdiğinizde
piyasa alıcı olarak daha yüksek bir komisyon ödemeniz gerekir.
Binance komisyon tablosu, piyasa alıcı ve piyasa yapıcı komisyonları arasındaki farkı açıkça göstermektedir.
Piyasa alıcı ve piyasa yapıcı arasındaki ilişkiyi sayılarla görmek çok daha kolaydır, bu nedenle bir örneği inceleyelim. 1 BNB almak istediğinizi ve güncel piyasa fiyatının 370 USD olduğunu varsayalım. Binance'e gidip BNB/BUSD çiftini açarsınız. Alış piyasa emrinizi oluşturmak için miktar alanına 1 yazar ve [BNB Al] seçeneğine tıklarsınız.
Emrinizi vermenizin ardından, borsa emir defterine bakar. Bu kayıt defteri, bir varlığı almak ya da satmak için belirli bir fiyat ve miktar ile verilmiş limit emirlerini içerir. Bu durumda, piyasa fiyatından (
spot fiyat olarak da bilinir) 1 BNB almak üzere verdiğiniz piyasa emri, emir defterindeki en düşük satış limit emriyle eşleştirilecektir.
Görüldüğü üzere, emir defterindeki en düşük satış limit emri 371,40 $ (BUSD) fiyatla 1,286 BNB'dir. Sizin alış piyasa emriniz defterdeki 1,286 BNB'nin yalnızca 1 BNB'sini alacak ve size 371,40 $ düzeyinde bir spot fiyat verecektir.
Fakat güncel piyasa fiyatından 500 BNB satın almak istediğinizi varsayalım. Mevcut en ucuz satış limit emri, piyasa alış emrinizin tamamını karşılayacak kadar hacme sahip değil. Piyasa emrinizin geri kalan hacmi bir sonraki en iyi satış emirleriyle otomatik olarak eşleştirilecek ve emrinizin tamamı gerçekleştirilene kadar emir defterinde yukarı doğru ilerlenecektir. Bu sürece
slipaj adı verilir ve bir piyasa alıcı olarak daha yüksek fiyatlar ve komisyonlar ödemenizin (ya da daha düşük bir fiyat almanızın) nedeni de budur.
Kısaca özetlemek gerekirse, limit emirleri bir finansal varlıktan belirli bir miktarı belirli bir fiyattan ya da daha iyi bir fiyattan almak ya da satmak üzere verilen emirlerdir. Borsanın limit emrinizi kısmen gerçekleştirebilmesine ya da emrin tamamen gerçekleştirilmesi gerektiğine karar verebilirsiniz. İkinci durumda eğer borsa emrinizi tamamen gerçekleştiremeyecekse, bu emri hiç işleme koymaz.
Piyasa emirleri yalnızca mevcut limit emirleriyle gerçekleştirilebilir. Alım-satım ya da yatırım yaparken mevcut piyasa fiyatını almak herkes tarafından tercih edilmeyebilir, bu nedenle limit emri iyi bir alternatiftir. Alım-satımlarınızı, işlem yaparken masa başında olmanızı gerektirmeyecek şekilde önceden planlamak için limit emirlerini kullanabilirsiniz.
Piyasa Emri | Limit Emri |
Bir varlığı piyasa fiyatından satın alır | Bir varlığı belirli bir fiyattan ya da daha iyi bir fiyattan satın alır |
Hemen gerçekleşir | Yalnızca limit fiyatından ya da daha iyi bir fiyattan gerçekleşir |
Manuel | Önceden belirlenebilir |
Bu temel farkların dışında, piyasa emirleri ve limit emirleri farklı alım satım faaliyetleri ve hedefleri için uygundur. Limit emirler genellikle aşağıdaki durumlarda kullanılır:
1. Bir varlığın fiyatının oynaklığı yüksek olduğunda. Yüksek seviyede
oynaklık gösteren piyasalarda bir piyasa emri vermek beklenmedik sonuçlar doğurabilir. Emrinizi oluşturduğunuz ve emrin işleme koyulduğu an arasında fiyat değişebilir. Bu küçük farklar,
arbitraj yapanlar için kar ya da zarar etmek arasındaki farkı yaratabilir. Limit emri, istediğiniz fiyattan ya da daha iyi bir fiyattan işlem yapmanızı sağlayacaktır.
2. Varlık düşük likiditeye sahip olduğunda. Bu durumda, bir piyasa emri kullanmak slipaja neden olabilir. Slipaj, emir defterindeki piyasa yapıcıların hacmi düşük olduğunda ve emriniz güncel fiyatının civarından kolayca gerçekleştirilemediğinde yaşanır. Bu durumda tahmin ettiğinizden daha düşük bir ortalama satış fiyatı ya da daha yüksek bir ortalama alış fiyatı elde edersiniz. Diğer yandan, limit emri ise fiyatın slipajdan dolayı sınırlarınızın dışına çıkması durumunda tamamen gerçekleşmeyecektir.
3. Hazır bir stratejiniz varsa. Limit emirlerinin gerçekleştirilmeye başlaması için sizin hiçbir etkileşime girmenize gerek yoktur ve bu emirleri önceden vermek mümkündür. Bu da aktif olarak alım satım yapmıyorken bile stratejilerinizi devam ettirebileceğiniz anlamına gelir. Aynı şeyi piyasa emirleriyle yapmanız mümkün değildir.
Gördüğümüz üzere piyasa emirleri, belirli bir fiyattan işlem yapmaktansa emrin gerçekleşmesinin daha önemli olduğu durumlarda kullanışlıdır. Bu da piyasa emirlerini yalnızca, slipajdan dolayı maliyetin daha yüksek olmasını kabul ediyorsanız kullanmanız gerektiği anlamına gelir. Diğer bir deyişle, piyasa emirleri yalnızca aceleniz varsa faydalıdır.
Bazen stop-limit emrinizin gerçekleşmeden geçildiği ve en kısa sürede alım/satım yapmanızın gerektiği bir durumla karşı karşıya kalabilirsiniz. İşleminizi hemen gerçekleştirmek ya da kendinizi sıkıntılı bir durumdan en kısa sürede kurtarmak istiyorsanız, piyasa emirleri işinize yarayabilir.
Fakat kripto dünyasına yeni adım atmıyorsanız ve Bitcoin'lerinizle altcoin satın almak istiyorsanız, piyasa emri kullanmaktan kaçınmanız gerekir, çünkü gerekenden daha fazla ödeme yapmak durumunda kalabilirsiniz. Bu durumda bir limit emri kullanmanız muhtemelen daha iyi olacaktır.
Düşük
teklif-talep farkına ve yüksek likiditeye sahip varlıkları alıp satarken, piyasa emri beklediğiniz spot fiyatını ya da buna yakın bir fiyatı size verecektir. Daha yüksek bir teklif-talep farkına sahip varlıklarda ise slipaj yaşanması ihtimali çok daha yüksektir.
2 BNB almak için bir piyasa emri vermek istediğinizi varsayalım. Binance hesabınıza giriş yapıp borsa görünümüne gidin. İstediğiniz BNB piyasasını seçin (örneğin BNB/BUSD), [Spot] sekmesini bulun ve [Piyasa] ögesini seçin. Bunun ardından alım miktarını 2 BNB olarak belirleyin ve [BNB Al] tuşuna tıklayın.
Şimdi karşınıza bir onaylama mesajı çıkacak ve piyasa emriniz işleme koyulacaktır.
Duruma bağlı olarak, piyasa emri kullanmanın başlıca dört avantajı vardır:
1. Piyasa emirlerinin kullanımı kolaydır. Bitcoin ya da
ETH gibi piyasa değeri ve likiditesi yüksek coinleri alıp satmak istiyorsanız bir piyasa emri kullanmak oldukça güvenli bir seçenektir.
2. Bir varlıktan tam istediğiniz miktarda alabilir ya da satabilirsiniz. Tüm pozisyonlarınızı kapatmak ya da en kısa sürede bir pozisyon açmak istiyorsanız, piyasa emri bunu yapabilmenizi neredeyse her zaman garanti eder.
3. İşlemi hemen yapabilirsiniz. Bir işlemi gerçekleştirmek için zamanınız kısıtlı olabilir, örneğin kapanış saatinden hemen önce bir alım satım yapmak istiyor olabilirsiniz. Piyasa emrinin bunu yapmak için neredeyse her zaman en hızlı yol olacağından emin olabilirsiniz.
Piyasa emri hızından dolayı avantajlı olsa da size sunduğu kontrol miktarı bakımından büyük bir dezavantaja sahiptir. Bu emir türünün başlıca dezavantajları şunlardır:
1. Düşük hacimli varlıklarda yüksek slipaja maruz kalabilirsiniz. Planladığınızdan daha yüksek bir tutar ödeyebilirsiniz ya da elinize çok daha düşük bir tutar geçebilir. Emir defterinde yeteri kadar hacim yoksa, verilmiş emirler üzerinden aşağı ya da yukarı doğru ilerlemeniz gerekecektir.
2. İşlemlerinizi önceden planlayamazsınız. Her zaman işlem yapmaya hazır bir şekilde ekran başında olamazsınız. Siz uyurken ya da müsait değilken piyasa alım satım stratejinizin aksi yönünde hareket ederse, bir piyasa emri vermeniz mümkün olmayacaktır. Diğer yandan, önceden plan yapmak için limit emirlerini ya da stop limit emirlerini kullanabilirsiniz.
Limit emirleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için
Limit Emri Nedir? makalemizi okuyabilirsiniz.
Stop-limit emirlerinin nasıl kullanılacağı hakkında daha fazla bilgi için
Stop-Limit Emri Nedir? makalemizi okuyabilirsiniz.
Piyasa emri, finansal varlıkları almak ve satmak için en temel yöntemdir. Anında bir piyasaya girmek ya da piyasadan çıkmak için en iyi seçenektir. Fakat bunun karşılığında, diğer emir türlerinde elde edebileceğiniz kontrol seviyesinden feragat etmeniz gerekir. Yapılacak en doğru şey, içinde bulunduğunuz durumu değerlendirmeniz ve bir piyasa emrini ya da başka bir emri kullanmak için doğru zamanın hangisi olduğunu anlamanızdır.
